Wat is sinds 01/01/2022 gewijzigd op vlak van BTW?

Er wijzigde heel wat in 2022 op vlak van BTW. De belangrijkste wijzigingen vatten we hierna samen :

• (1) De medische btw-vrijstelling werd aangepast sinds 1 januari 2022, men maakt een onderscheid tussen therapeutisch en niet-therapeutisch.
• (2) Het systeem van de forfaitaire btw-regeling voor de kleinhandel wordt per 1 januari 2022 afgesloten voor starters. Wie reeds gebruik maakte van de regeling kan dit blijven doen tot en met 31 december 2027.
• (3) Aannemers zullen niet langer een BTW-attest 6% aan de bouwheer moet opvragen om het 6% tarief te kunnen toepassen. Vanaf 1 januari 2022 wordt het attest vervangen door een specifieke vermelding op de factuur.
• (4) Vervoerdiensten die het transport bij uitvoer in onderaanneming verzorgen worden vanaf 1 april 2022 niet meer vrijgesteld van btw.
• (5) De nieuwe voorwaarden voor “het verschaffen van gemeubelde logies” treden vanaf 1 juli 2022 in werking (btw-tarief van 6% wordt van toepassing).
• (6) De nieuwe bijzondere landbouwregeling.
• (7) Verlaagde tarieven
• (8) Overige wijzigingen

(1) Geen btw-vrijstelling meer voor niet-therapeutische medische handelingen

Sinds 1 januari 2022 hangt de btw-vrijstelling voor de (para)medische beroepen niet langer af van de hoedanigheid van de zorgverlener, maar wel van de aard van de prestatie die verricht wordt. Concreet zullen namelijk enkel nog de prestaties die een therapeutisch doel hebben vrijgesteld zijn van btw. Bijvoorbeeld een arts of tandarts die tot 31/12/2021 voor medische prestaties vrijgesteld was van btw, is dat sinds 1 januari 2022 alleen nog voor die prestaties die een therapeutisch doel hebben. Prestaties zonder therapeutisch doel zullen dus niet langer de btw-vrijstelling van artikel 44 W.Btw kunnen genieten (wet van 11/07/2021, BS 20/07/2021), maar moeten in principe belast worden tegen het normale btw-tarief van 21%.

Dit betekent dat zorgverleners die prestaties met en prestaties zonder therapeutisch doel zullen verrichten gemengde btw-plichtigen worden. Op sommige prestaties zal btw moeten worden aangerekend en op andere prestaties niet. Dit houdt in dat deze zorgverleners een dagontvangstenboek moeten bijhouden en/of verkoopfacturen uitreiken, een btw-aangifte moeten indienen om de verschuldigde btw af te dragen maar dat zij ook gedeeltelijk btw kunnen recupereren op hun aankopen.

Om deze admininistratieve last niet te zwaar te maken, kunnen de zorgverleners wel opteren voor de kleineondernemersregeling (art. 56bis W.Btw) indien de omzet op jaarbasis behaald uit de niet-therapeutische prestaties niet hoger zijn dan € 25.000,00, excl. BTW. In dat geval moet de zorgverlener geen btw aanrekenen, geen btw-aangiften indienen maar heeft hij/zij ook geen recht op btw-aftrek.

Wat wordt nu verstaan onder therapeutisch doel?

Algemene definitie : prestaties met een therapeutisch doel zijn deze die tot doel hebben om de diagnose, de behandeling, de verzorging en, voor zoveel mogelijk, de genezing van ziekten, letsels, aangeboren afwijkingen of andere gezondheidsproblemen te verwezenlijken. Ook prestaties die de bescherming, het behoud of herstel van de gezondheid voor ogen hebben vallen hieronder
(HvJ, 10.09.2002, C-141/00, Kügler; HvJ, 06.11.2003, C-45/01, Dornier; HvJ, 21.03.2013, C-91/12, PFC Clinic AB).

De verbetering van het mentaal welzijn of psychologische voordeel dat gepaard gaat met de verbetering van het lichaamsuiterlijk, volstaat echter niet om een ingreep of behandeling deels als therapeutisch te kwalificeren. Daarvoor mag enkel gekeken worden naar de fysische of pathologische toestand van de patiënt, niet naar zijn mentale of psychische welzijn.

2 bemerkingen hierbij :

• wanneer een ingreep of behandeling in het kader van een psychische aandoening een therapeutisch doel heeft, dan blijft de handeling vrijgesteld van btw. Dat is onder meer het geval bij transgenderchirurgie.
• Ingrepen of behandelingen met een gemengd karakter of m.a.w. die zowel therapeutisch als niet-therapeutisch zijn, blijven in hun totaliteit vrijgesteld van btw.

Ook indien een ingreep op behandeling voorkomt in de RIZIV-nomenclatuur, is er een vermoeden dat er sprake is van een therapeutisch doel, alsook het feit dat een ingreep of behandeling uitgevoerd wordt op medisch voorschrift, is een aanwijzing van het therapeutische karakter.

Wie beoordeelt het therapeutisch karakter van een prestatie?

Algemeen principe : de zorgverlener – alleen hij/zij die de prestatie verricht, weet of die een therapeutisch karakter heeft of niet.

De zorgverlener moet zijn beslissing of een prestatie therapeutisch is motiveren in een apart document, waarvan hij één exemplaar zelf bewaart (vb. in het elektronisch patiëntendossier) en het andere overhandigt aan de patiënt. Deze motiveringsplicht vervalt indien de prestatie voorkomt in de RIZIV-nomenclatuur.

Ongetwijfeld zullen heel wat prestaties tot discussies kunnen leiden of deze al dan niet een therapeutisch karakter hebben. De wettekst geeft hierbij niet de antwoorden. De BTW-administratie zal hierover in overleg plegen met de gezondheidssector om mogelijke twijfels zoveel mogelijk weg te nemen en discussiepunten op te lossen. Hieruit zijn reeds volgende voorbeelden weerhouden :

• groepstrainingen inzake gymnastiek en fitness door kinesisten : geen therapeutisch doel, aan btw onderhevig sinds 1 januari 2022 (let op : groepstrainingen die aan zwangere vrouwen worden gegeven met het oog op de begeleiding naar een vlotte bevalling, zullen wel beschouwd worden als therapeutisch en blijven wel van btw vrijgesteld.);
• controlegeneeskunde (controle door artsen met als doel om in opdracht van werkgevers de arbeidsongeschiktheid van werknemers te controleren) : geen therapeutisch doel, aan btw onderhevig sinds 1 januari 2022;
• medische onderzoeken (periodieke medische controle door arts) : therapeutisch doel, niet aan btw onderhevig (Maar : medisch onderzoek met het oog op het verkrijgen van een levensverzekering of een rijgeschiktheidsattest -> niet-therapeutisch karakter -> onderhevig aan btw);
• bleken van tanden : indien zuiver cosmetisch -> niet-therapeutisch, onderhevig aan btw; indien noodzakelijk omwille van ernstige verkleuringen van de tanden of tandbederf veroorzaakt door een chemotherapiebehandeling of het gebruik van bepaalde antibiotica -> therapeutisch, vrijgesteld van btw;
• voetverzorging : uitvoeren van een esthetische verzorging of een basisvoetverzorging -> niet-therapeutisch, onderhevig aan btw; indien het daarentegen een medische voetverzorging uitgevoerd door podologen of medische pedicuren bij risicopatiënten zoals diabetici of reumapatiënten of in geval van specifieke huid- en nagelaandoeningen betreft -> wel therapeutisch, vrijgesteld van btw.

Een circulaire van 20 december 2021 bepaalt een aantal overgangsmaatregelen voor bepaalde handelingen die onderworpen blijven aan de vrijstelling zoals die van toepassing was tot 31 december 2021:

• De ingrepen of behandelingen verricht door medische beroepsbeoefenaars en ziekenhuizen die uiterlijk op 31/12/2021 zijn vastgelegd met de patiënt om effectief te worden verricht uiterlijk op 30/06/2022.
• De dienstprestaties die reeds zijn uitgevoerd uiterlijk op 31/12/2021 maar die pas na 1 januari 2022 worden betaald.

Indien een ereloon gedeeltelijk betrekking heeft op dienstprestaties die uiterlijk op 31/12/2021 effectief zijn verricht en gedeeltelijk op dienstprestaties die effectief verricht worden na die datum, blijft het ereloon met betrekking tot de vóór 01/01/2022 verrichte diensten nog onder de btw-vrijstelling vallen. Hiervoor dient een formele en gedetailleerde kostenstaat te worden uitgereikt uiterlijk 28/02/2022 waarop de prijs duidelijk bepaalbaar is en kan toegerekend worden aan de vóór 01/01/2022 verrichte diensten.

(2) Forfaitaire btw-regelingen – niet meer mogelijk voor starters

Het toepassingsgebied van de forfaitaire btw-regeling werd doorheen de jaren steeds kleiner. Sinds 1 januari 2022 wordt het systeem van de forfaitaire btw-regeling voor de kleinhandel afgesloten voor starters.

De overheid besliste daarna om ook de andere forfaitaire regelingen af te schaffen. Btw-plichtigen die hun zelfstandige activiteit in 2022 starten, kunnen dus niet meer kiezen voor een forfaitaire regeling.

De btw-plichtigen die al gestart zijn vóór 1 januari 2022, maar nog geen forfaitaire regeling toepassen, kunnen niet langer opteren om een forfaitaire regeling toe te passen vanaf 1 januari 2022. Btw-plichtigen die op 31 december 2021 wel reeds een forfaitaire regeling toepassen, zullen hiervan gebruik kunnen blijven maken tot 31 december 2027.

(3) Attest bij renoveren aan 6% vervangen door factuurvermelding

In het verleden moesten aannemers steeds een attest vragen aan de bouwheer om het 6% tarief te kunnen toepassen. Het attest bevat de ouderdom en aanwending van de woning waaraan de werken worden uitgevoerd.

Sinds 1 januari 2022 wordt het attest vervangen door een specifieke vermelding op de factuur. Er wordt een overgangsperiode voorzien tot 30 juni 2022. Tot die tijd kunnen aannemers nog gebruik maken van het attest. De vermelding moet op alle facturen worden vermeld.

De vermelding op de factuur ziet er als volgt uit:

Btw-tarief: Bij gebrek aan schriftelijke betwisting binnen een termijn van één maand vanaf de ontvangst van de factuur, wordt de klant geacht te erkennen dat
(1) de werken worden verricht aan een woning waarvan de eerste ingebruikneming heeft plaatsgevonden in een kalenderjaar dat minstens tien/vijftien jaar voorafgaat aan de datum van de eerste factuur met betrekking tot die werken,
(2) de woning, na uitvoering van die werken, uitsluitend of hoofdzakelijk als privéwoning wordt gebruikt en
(3) de werken worden verstrekt en gefactureerd aan een eindverbruiker.
Wanneer aan minstens één van die voorwaarden niet is voldaan, zal het normale btw-tarief van 21% van toepassing zijn en is de afnemer ten aanzien van die voorwaarden aansprakelijk voor de betaling van de verschuldigde belasting, interesten en geldboeten.

Door de factuurvermelding is de aannemer niet langer aansprakelijk wanneer het verlaagd tarief foutief werd toegepast indien de woning niet voldoet aan de ouderdomsvoorwaarde of het privégebruik. De afnemer kan de vermelding op de factuur betwisten binnen de maand na ontvangst van de factuur.

(4) Btw-vrijstelling voor vervoersdiensten bij uitvoer

Vervoerdiensten die het transport bij uitvoer in onderaanneming verzorgen worden vanaf 1 april 2022 niet meer vrijgesteld van btw. Oorspronkelijk was deze nieuwe regel op 1 januari 2022 van kracht, maar de startdatum werd verplaatst naar 1 april 2022.
De btw-vrijstelling is bij uitvoer dus enkel nog van toepassing indien het transport verzorgd wordt door de afzender of de ontvanger van de uitgevoerde goederen zelf.

(5) Voorwaarden voor het verschaffen van gemeubelde logies

Vanaf 1 juli 2022 wordt duidelijker in de wet omschreven wanneer sprake is van ‘’het verschaffen van gemeubelde logies’’. Hierop is een btw-tarief van 6% van toepassing.
De voorwaarden voor het verschaffen van gemeubelde logies in hotels, motels en inrichtingen met een soortgelijke functie vanaf 1 juli 2022:

• De duurtijd van het verblijf bedraagt maximaal 3 maanden
• Het gaat niet om een louter passieve verhuur
• Er wordt minstens één van volgende diensten verricht: fysiek onthaal van gasten, de terbeschikkingstelling van huishoudlinnen en het vervangen ervan bij een verblijf van meer dan een week of het dagelijks aanbieden van ontbijt

Daarnaast wordt vanaf 1 januari 2022 het verschaffen van gemeubeld logies uitgesloten van de vrijstellingsregeling voor kleine ondernemingen, tenzij die logies verschaft worden door een natuurlijke persoon in het kader van de regeling voor de deeleconomie.

(6) De nieuwe bijzondere landbouwregeling

Landbouwondernemingen kunnen kiezen voor een bijzondere btw-regeling waarin ze geen btw-aangiftes moeten indienen, geen btw op hun verkopen moeten afdragen, maar dus ook geen btw op hun aankopen kunnen recupereren.

Tot 31 december 2021 was het voor landbouwondernemingen mogelijk om handelingen die onder de bijzondere landbouwregeling vallen te combineren met andere btw-activiteiten zonder de bijzondere regeling te verliezen. Voorwaarde was dat de andere btw-activiteiten onder de vrijstellingsregeling kleine onderneming of onder een forfaitaire regeling vielen.

Gezien de de forfaitaire btw-regelingen verdwijnen worden de landbouwondernemingen ook enorm beperkt worden in hun mogelijkheden om andere activiteiten te verrichten zonder verlies van de toepassing van de bijzondere landbouwregeling.

Als compensatie wordt sinds 1 januari 2022 een nieuwe regeling ingevoerd waardoor de landbouwondernemingen nog de bijzondere landbouwregeling kunnen blijven genieten bij de uitvoering van andere activiteiten, voor zover deze andere activiteiten aan volgende voorwaarden voldoen:

• Ze zijn uit hun aard verbonden met de hoofdactiviteit van de landbouwonderneming
• De door die andere activiteiten gerealiseerde omzet, exclusief btw, bedraagt in de loop van het kalenderjaar niet meer dan 30% van het totale omzetcijfer van de landbouwonderneming en heeft in de loop van het voorafgaande kalenderjaar dat percentage niet overschreden.

Koninklijk Besluit nr. 22 voorziet een lijst met activiteiten die mits naleving van de voormelde 30%-regel gecombineerd mogen worden met de bijzondere landbouwregeling.

(7) Verlaagde tarieven

Er zijn ook een aantal wijzigingen wat betreft bepaalde verlaagde btw-tarieven:

• De toepassing van het btw-tarief van 6% voor de levering van hydroalcoholische gels en mondmaskers wordt verlengd tot 31 maart 2022.
• Voor de levering van haarprothesen wordt vanaf 1 januari 2022 het verlaagd tarief van 6 % gehanteerd, op voorwaarde dat deze prothesen voorgeschreven werden door een behandelend arts ter verlichting van de gevolgen van bepaalde ziektes of beperkingen.
• Wanneer men het verlaagd btw-tarief van 6% voor onderhoud, herstelling en/of renovatie van privéwoningen wil genieten, wordt de ouderdom van het gebouw berekend aan de hand van de datum van de eerste factuur met betrekking tot de werf. Tot 31 december 2021 werd de ouderdom berekend in functie van het tijdstip waarop de btw opeisbaar wordt. Ook wordt verduidelijkt dat de berekening van de ouderdom mag gebeuren op basis van kalenderjaren en dus niet van dag tot dag.
• Wat betreft de toepassing van het verlaagd tarief van 6% voor de renovatie van privéwoningen, werken m.b.t. privéwoningen voor gehandicapten en werken m.b.t. woningcomplexen voor gehandicapten, wordt de verplichting tot het uitreiking van een attest aan de afnemer vervangen door een verplichte (soortgelijke) factuurvermelding.

(8) Overige wijzigingen

Volgende btw-wijzigingen met beperktere toepassingsgebied zullen ook hun intrede vinden in 2022:

• Btw-vrijstelling voor de door strijdkrachten van de Unie ingevoerde goederen of diensten die bestemd zijn voor gebruik door de strijdkrachten.
• Verlenging tot 30 juni 2022 van de tijdelijke vrijstelling voor de invoer in 23 lidstaten van goederen nodig in de strijd tegen COVID-19
• Beperking van de btw-vrijstelling voor kostendelende verenigingen vanaf 1 januari 2022 tot leden van de vereniging die handelingen stellen die vrijgesteld zijn op basis van artikel 44, § 1 en 2 W.Btw (de zogenaamde vrijstellingen van algemeen belang).

Indien verdere vragen over bovenstaand, aarzel niet om met ons kantoor contact op te nemen.